Van Monumentenwet naar erfgoedwet en de gevolgen voor archeologie

Actorregister en certificering

Sinds 1995 heeft de gemeente Dordrecht een opgravingsvergunning van het Rijk. Dat houdt in dat de gemeente zelf, binnen het eigen grondgebied, archeologisch onderzoek mag uitvoeren. Daarvoor moet de gemeente aan een aantal voorwaarden voldoen. De belangrijkste zijn: over archeologisch gekwalificeerd en ervaren personeel beschikken, werken conform de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie, onderzoek publiceren binnen een termijn van twee jaar en in bezit zijn van een archeologisch depot.

Als gevolg van de invoering van de Erfgoedwet op 1 juli 2016 zal het oude vergunningsstelsel voor archeologie omgevormd worden naar een nieuw certificeringstelsel. Dit wordt met ingang van 1 juli 2017 definitief ingevoerd. De gemeente heeft besloten dat de uitvoer van archeologisch onderzoek door de gemeente zelf wordt voortgezet. Daarom wordt in dit overgangsjaar hard gewerkt aan het verkrijgen van zaken die wettelijk verplicht zijn: 

Archeologische onderzoekers moeten geregistreerd staan in het nieuwe Actorregister Archeologie. De drie archeologen van de gemeente zijn inmiddels geregistreerd: senior KNA-archeoloog, senior Prospector en Depotbeheerder.
Veldwerk uitvoerende archeologen moeten een kwaliteitshandboek opstellen, gebaseerd op de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie en aansluitend op de eigen werkpraktijk. De basis hiervoor lag er al en deze wordt nu aan de nieuwe voorwaarden aangepast. Dit handboek met een uitgebreide beschrijving van de werkprocessen moet klaar zijn om daarmee de certificaten voor de verschillende archeologische protocollen aan te kunnen vragen.

Er zijn in totaal zes verschillende certificaten, waarvan er twee verplicht zijn: inventariserend veldonderzoek (boren en proefsleuven) en opgraven. Deze zal de gemeente aanvragen. De protocollen bureauonderzoek, programma van eisen, specialistisch onderzoek en depotbeheer zijn vrijwillige certificaten.
Het verkrijgen van de verplichte certificaten wordt getoetst en bepaald door nieuw ingestelde, officiële certificerende instellingen.

 Als de certificaten voor inventariserend veldonderzoek en opgraven zijn verkregen, volgt er jaarlijks een externe én een interne audit van actoren en protocollen. Daarmee wordt dan de kwaliteit van archeologisch werk en product geborgd. Elke vier jaar moeten de certificaten opnieuw aangevraagd worden.

Het nieuwe certificeringsstelsel heeft zeker nog wat 'voeten in aarde', maar uitgangspunt voor de gemeente is archeologisch onderzoek te kunnen en mogen doen en zelf direct bij te dragen aan de oudste, ondergrondse geschiedenis van Dordrecht.